Strona główna > O firmie, publikacje naszych specjalistów > Strategie kompletacji

Strategie kompletacji

Marek Wierzbicki

Artykuł oryginalnie opublikowany w dwumiesięczniku "Nowoczesny Magazyn" 3/2015 [ISSN 1507-465X].

W ramach optymalizacji procesów logistycznych czy prowadzonych szkoleń bardzo często spotykam się u swoich słuchaczy i klientów z przypadkami mieszania różnych pojęć związanych z kompletacją i wrzucania do jednego worka określeń z różnych obszarów pojęciowych. Pick by light i kompletacja głosowa wrzucana jest do tego samego worka co Goods to Man czy "człowiek po towar" oraz MultiPicking bądź kompletacja dwustopniowa. W praktyce miesza się tu aż trzy różne klasy pojęć. W artykule spróbuję uporządkować te kwestie i dotknąć się głębiej jednej z nich.

Pewną trudnością którą napotkałem w czasie pisania tego artykułu były kwestie językowo-słownikowe, a nie logistyczne. W ruch poszły więc różne słowniki synonimów, a potem nawet słowniki języka polskiego i poprawnej polszczyzny. Mam nadzieję, że ostatecznie zaproponowana terminologia jest wystarczająco spójna i zrozumiała.

Metoda, sposób działania i strategia

Metoda bądź techniczne aspekty kompletacji to określenia związane z bezpośrednim sposobem dokonywania kompletacji. Opisuje ona sposób w jaki pobiera się towar z miejsca kompletacji bądź odkłada pobrany towar. W tym obszarze określeń zawierają się takie kwestie jak Pick by Light, czyli kompletacja sterowana światłem (zapalająca się dioda wskazuje towar do pobrania)czy Voice Picking, czyli kompletacja sterowana głosem (pracownik wysłuchuje poleceń systemu w słuchawkach i potwierdza ich wykonanie przez mikrofon). Różne metody kompletacji stosuje się w różnych celach, ale podstawową przesłanką wyboru metody jest minimalizacja ryzyka pomyłek oraz przyspieszenie pobierania towaru analizowane przez pryzmat pojedynczego pobrania towaru i rejestracji tej czynności.

Idea bądź sposób działania pracownika w czasie kompletacji jest pojęciem szerszym niż metoda i dotyczy sposobu przechowywania towaru oraz poruszania się pracowników po magazynie w procesie kompletacji. Tu przede wszystkim mówi się o metodach Man to Goods czy Goods to Man, czyli rozróżnieniu czy człowiek w ramach realizacji zlecenia kompletacji udaje się po towar, czy towar podjeżdża z automatycznych regałów do pracownika przenośnikiem. Zastosowanie automatycznych regałów czy innych elementów automatyki magazynowej przyspiesza kompletację dzięki temu, że nieproduktywna ścieżka przemieszczania się pracownika ulega drastycznemu skróceniu. Innym osiąganym zyskiem często bywa zwiększenie upakowania towaru, czyli wzrost efektywności wykorzystania powierzchni magazynowej.

Strategia kompletacji to podejście całościowe do globalnej obsługi zleceń kompletacji, które ma za zadanie przyspieszenie realizacji wszystkich zleceń kompletacji. Różnica między sposobem działania, a strategią bazuje na środkach zastosowanych do realizacji postawionego celu. Sposób działania realizuje się poprzez podejście typu Brute Force, czyli wymuszenie sposobu pracy przez konstrukcję magazynu. Strategia bazuje na takim podejściu do zleceń kompletacyjnych, aby wykorzystać ich strukturę do osiągnięcia optymalnej wydajności kompletacji. Z tego punktu widzenia strategia idzie krok dalej niż sposób działania, gdyż obejmuje zazwyczaj więcej zleceń i jeszcze dalej niż metoda kompletacji, która dotyka pojedynczego pobrania (linii zlecenia bądź sztuki towaru).

Struktura zamówień

Struktura zamówień to powtarzający się wzór bądź zakres towarów pojawiających się w kolejnych zamówieniach. Absolutny bądź bardzo mały brak powtarzalności pojawia się wśród zamówień z tak zwanego "długiego ogona", czyli wśród mało popularnych produktów sprzedawanych w niewielkich ilościach. Przykładem mogą być niszowe płyty czy książki (ale tylko pod warunkiem, że autor nie dostał akurat jakiejś popularnej nagrody). Ponadto im większy obszar składania zamówień (geograficznie, językowo czy kulturowo), kanałów zamówień (przez sklep internetowy i rzeczywisty) i przekroju wiekowego klientów tym większa szansa, że zamówienia będą zupełnie losowe. Na przeciwległym biegunie znajdują się zamówienia typu PUSH do sieci sklepów własnych, gdzie stosuje się zatowarowanie typu rozdzielnik z gazetki reklamowej czy automatyczny replenishment. Zamówienia tego typu charakteryzują się bardzo dużą powtarzalnością indeksów w zamówieniach (w skrajnych przypadkach ponad 80% wszystkich zamówień jest identyczne). Bardzo podobna sytuacja występuje w przypadku zamówień w sklepach internetowych długo oczekiwanych nowości (na przykład Wiedźmin stanowił w krótkim okresie absolutną większość wszystkich pojedynczych zamówień typu B2C).

W rzeczywistym świecie nie ma jednak przypadków idealnych. Skrajne sytuacje zdarzają się czasem w prawdziwych magazynach, lecz znacznie częściej logistyka funkcjonuje w obszarze przypadków pośrednich. W księgarniach internetowych kupuje się przypadkowe książki, ale też kupuje się powtarzające się tytuły, co wynika z opinii czy recenzji, które rozchodzą się wirusowo w internecie. Z drugiej strony nawet zamówienia z rozdzielnika do sklepów uzupełniane są o indywidualne zapytania klientów niekoniecznie podlegającej trendom czy wytycznym marketingowym. Praktyczne zamówienia zawierając więc pewną część powtarzającą się, a pewną losową.

Należy pamiętać, że ewentualne poszukiwanie powtarzalności, która pomogłaby zoptymalizować kompletację zamówień można prowadzić wyłącznie w ograniczonym zakresie składanych zamówień. Każdy szanujący się magazyn wysyła obecnie niemal wszystkie zamówienia tego samego dnia roboczego, w którym zostały one złożone (przy założeniu, że zostały złożone do określonej godziny). Tak więc pojedyncze zamówienie, które jest niepodobne absolutnie do niczego nie może oczekiwać w nieskończoność na pojawienie się podobnego zamówienia i musi być skompletowane samodzielnie, nawet jeśli jest to nieekonomiczne z punktu widzenia ścieżki kompletacji.

Najpopularniejsze strategie kompletacji

W pierwszym z wcześniej opisanych przypadków absolutnie rozdrobnionych i losowych zamówień, dla których trudno znaleźć jakąkolwiek powtarzalność naturalne jest to, że realizuje się je samodzielnie na zasadzie podobnej do zakupów w hipermarkecie. W przypadku powtarzających się zamówień (choćby ten wspomniany Wiedźmin) nieekonomicznie jest wysyłać kompletującego kilkaset razy po tą samą pozycję - przyciąga się do stanowiska pakowania całą paletę towaru i pakuje go pobierając kolejne egzemplarze prosto z palety. W przypadkach mieszanych stosuje się różne zachowania opisane dalej.

Do najpopularniejszych metod kompletacji grup zamówień należą:

Kompletacja jednoprzebiegowa - całe zamówienie zbierane jest w jednym przebiegu
Kompletacja sztafetowa - zamówienie w czasie zbiórki jest przekazywane między pracownikami
Multikompletacja - jeden pracownik pobiera w czasie jednego przejścia przez magazyn towar z kilku zamówień do kilku osobnych pojemników
Kompletacja równoległa i asynchroniczna - zamówienie jest zbierane przez różnych pracowników niezależnie od siebie
Kompletacja wsadowa - jednoczesna realizacja większej liczby zleceń internetowych do wspólnego pojemnika
Kompletacja dwustopniowa - jednoczesna realizacja bardzo dużej liczby dużych zleceń a następnie rozsortowywane do zamówień B2B
Komasacja indeksów - zasilanie zamówień (najczęściej dotyczących sieci sklepów) pojedynczymi indeksami

Podsumowanie i zapowiedź kontynuacji

Przyznam że w tym miejscu dopiero zacząłem się rozkręcać w ramach pisania tego artykułu i zaczęło mi przychodzić do głowy coraz więcej kwestii, które należałoby poruszyć w kontekście omawianych tematów. Jednak już teraz wielkość artykułu zbliżyła się do wielkości granicznej akceptowanej przez większość czytelników Nowoczesnego Magazynu. W związku z tym w ramach podsumowania zwrócę tylko uwagę, że większość opisanych tu strategii to działania, które można stosować efektywnie wyłącznie w przypadku struktur zamówień i ich rozkładów zgodnych z oczekiwaniami teoretycznymi adekwatnymi dla każdej ze strategii. Aby zapewnić efektywność w realnych przypadkach stosuje się podejścia mieszane, w których zazwyczaj łączy się ze sobą dwie strategie kompletacji. Przykładowo w magazynach obsługujących sieci sklepów metodą PUSH o stabilnej liczbie sklepów stosuje się komasację po indeksach dla powtarzającej się części zamówień i klasyczną metodę jednoprzebiegową w ramach uzupełnienia zamówień o losową ich część. W praktyce należy jednak pamiętać, że infrastruktura magazynu (automatyka magazynowa, regały, system informatyczny itp.) wymusza pewne ograniczenia i ciągłe żonglowanie tymi strategiami oraz jednoczesne stosowanie wszystkich znanych strategii zazwyczaj jest niemożliwe. Jako że różnych aspektów związanych z poruszanym tematem jest bardzo dużo, w kolejnym numerze Nowoczesnego Magazynu zajmę się rozszerzeniem tego tekstu o różne wskazówki praktyczne związane ze strategiami kompletacji.